Het probleem van de Belgische begroting zijn de inkomsten.

Het probleem van de Belgische begroting zijn niet de uitgaven, maar vooral de gemiste inkomsten. Gek dat daar zo weinig over gesproken wordt.

Onze premier pretendeert graag dat hij titanenwerk moet verrichten om ons landje te ‘hervormen’ en dat er nu al een nieuwe ‘col buiten categorie’ op zijn parcours verschijnt. In zijn apocalyptisch zelfmedelijden vergeet hij er wel steevast bij te zeggen dat hijzelf die ‘col’ op zijn parcours gezet heeft! Inderdaad, sinds de regering Michel 1 plegen vooral de N-VA en MR een miljarden aanslag op de overheidsinkomsten (belastingen en de sociale zekerheid) om bedrijven en hun aandeelhouders ter wille te zijn in hun zoektocht naar winstmaximalisatie.

Hij doet me denken aan een pyromaan die een huis in brand steek, dan heldhaftig kom meehelpen om het te blussen en tenslotte achteraf komt claimen dat hij titanenwerk heeft moeten verrichten om de brand onder controle te houden!

En van de grondige hervormingen waarmee hij onze landje ‘recht(s)’ wil trekken heb ik ook nog weinig gezien. Om een grotendeels vestzak broekzak operatie (beperking van de werkloosheid tot 2 jaar) uit te roepen tot je koninginnenstuk moet je een narrenkap dragen.

Grondige hervormingen die al lang zouden moeten gebeurd zijn, worden ook nu weer nagelaten.

En ook niets over hoe het inkomstenprobleem van onze sociale zekerheid aan te pakken. Onze sociale zekerheid kampt al jaren met een door neoliberale regeringen (N-VA en MR) uitgevoerde beroving van zijn inkomsten. En toch wordt er met geen woord gerept over het zoeken naar nieuwe financieringsbronnen!

Probleem sociale zekerheid.

Het probleem van de sociale zekerheid zijn niet de uitgaven, maar vooral de inkomsten.

Qua uitgaven zitten we onder het Europese gemiddelde.

Maar de inkomsten vormen een ernstig probleem. De sociale zekerheid wordt hoofdzakelijk gefinancierd door sociale bijdragen die bedrijven en werknemers betalen op het loon. Maar zowel de grondslag van de berekening (de lonen) als de aanslagvoeten dalen. Forse kortingen op die bijdragen en allerlei ontsnappingsroutes (studenten, flexijobs, enz.) zetten het systeem onder druk.

Volgens de NBB is het verlies aan inkomsten groter dan de besparingen in de uitgaven!!!! Is dit een beleid van een goede huisvader?

De inkomsten van de sociale zekerheid worden gewurgd.

(1) Het loonaandeel daalt in het BNP.

Zoals getoond in de figuur hierboven berekent de overheid de personenbelasting en de sociale bijdragen op het loonaandeel van ons nationaal inkomen (BBP). Het probleem, dit loonaandeel is al jaren dalende en zal de volgende jaren verder blijven dalen. In 1980 bedroeg het nog 62%, nu nog slechts 54%. Het kapitaalaandeel (incl de bedrijfswinsten) maakt uiteraard de omgekeerde beweging.

Twee redenen verklaren deze daling.

Eerst en vooral slagen we erin dank zij de technologische en wetenschappelijke vooruitgang steeds meer te produceren met steeds minder mensen (productiviteit). Dit vooruitzicht op een werkloze toekomst moeten we koesteren, niet vrezen. Maar het betekent ook dat we als overheid nu al moeten bezig zijn met hoe we de mensen die overbodig zullen (willen) worden een menswaardig leven kunnen garanderen. Nu nog volledige werkgelegenheid willen nastreven is gewoon uitstel van de problemen. Dus in plaats van ‘jobs, jobs, (bullshit)jobs’ moet ‘mensen, mensen, mensen’ de focus worden!!!

Tweede reden is dat de bedrijven en de politiek met allerlei middelen de ‘loonkost’ willen doen zakken om een zo groot mogelijke winstmaximalisatie te realiseren. Denk aan indexsprongen, loonnormen, loonblokkeringen, loonmatigingen, enz. Of het voortdurend bashen van de vakbonden door media, politiek en bedrijven om hun ‘macht’ te fnuiken.

Gevolg, ondanks enorme toenames in productiviteit en rekening houdend met de inflatie, stagneren de lonen, terwijl de winsten stijgen zoals je kan zien in de figuur hieronder.

Die loonmatiging geldt uiteraard enkel voor de modale werknemer, niet voor de mensen aan de top. Terwijl een bedrijfsleider in de jaren 60 bijvoorbeeld gemiddeld twintig keer meer verdiende dan de modale werknemer, was dat in 2019 bijna driehonderd keer zoveel. Zouden ze dan zoveel beter geworden zijn?

(1) Steeds lagere patronale bijdragen.

Bedrijven droegen vroeger haast 33 procent bij aan de sociale zekerheid, vandaag is dat gemiddeld nog maar 22 procent, berekende de denktank Minerva. Dit kost de gemeenschap miljarden euro’s!!!!!!

Vooral N-VA en MR zijn hiervoor verantwoordelijk. In de regering Michel1 verlaagden ze de patronale bijdragen naar 25%! En in het laatste decennium hebben ze nog allerlei kortingen, loonsubsidies, cafetariaplannen en ontsnappingsroutes ingevoerd of uitgebreid. Denk bijvoorbeeld aan de flexijobs, goedkope studentenarbeid, salariswagens, managementvennootschappen, vrijstelling van patronale bijdragen op hoge lonen (boven 85.000 euro per kwartaal), lastenverlaging voor de eerste aanwerving, het gebruik van auteursrechten in plaats van loon, enz.. De aandeelhouders van bedrijven lachen in hun vuistje bij zoveel ‘goodwill’.

Naast een gemis aan inkomsten, veroorzaken deze geschenken ook nogal wat maatschappelijke spanningen zoals Bart Eeckhout het verwoordde in De Morgen: ‘ de veralgemeende flexi-jobs en studentenjobs organiseren een nieuwe, harde concurrentiestrijd aan de onderkant van de arbeidsmarkt. Het zijn vaak jongere, hoger opgeleiden die met voordelige statuten de strijd aangaan om baantjes die voorheen vooral door kort opgeleiden werden ingevuld.’ Ach so what, na twee jaar verliezen ze toch hun werklozensteun, denken onze bewindslui!

Politici verlaat begane paden en ga voor echte vooruitgang!

Wat zouden goede, rechtvaardige en vooruitziende bewindslui doen bij het aanschouwen van deze slechte cijfers en rampzalige evoluties?

Wat zou jij doen als je ziet dat je voornaamste bron van inkomsten opdroogt, en de andere bron van inkomsten, het kapitaal amper bijdragen levert?

Ik zou in ieder geval eerst andere mogelijkheden aangrijpen vooraleer aan sociale afbraak te doen. En die zij legio in ons landje zoals eerder beschreven . Of misschien eens nadenken of we het wanbeleid uit het verleden (cfr taxshift) niet geheel of gedeeltelijk kunnen terugdraaien?

Verder zou ik toch heel ernstig overwegen om een nieuw belastingsysteem in te voeren dat inkomsten uit arbeid en vermogen op gelijke manier belast.

En stoppen met cadeaus te geven. En op zoek gaan naar nieuwe financieringsbronnen voor de sociale zekerheid.

Ben het eens met het advies van professor Decoster dat we “de sociale zekerheid moeten financieren met bijdragen uit andere inkomsten dan alleen die uit arbeid.”

Met de evolutie van de technologie en wetenschap in het achterhoofd zou ik verder , om de overgang naar een ‘jobless society’ te ondersteunen pleitten voor de invoering van een basisinkomen voor iedere Belgische burger. Het moet om een onvoorwaardelijk recht gaan. Het bedrag moet voldoende zijn om volwaardig kunnen deel te nemen aan het maatschappelijk leven. Wil je meer, dan kun je uitkijken voor extra inkomen uit werk of commerciële activiteiten.

Dit inkomen moet ook al de andere subsidies en uitkeringen vervangen zodat het ook een enorme administratieve vereenvoudiging betekent en er niet langer geld wordt verspilt aan allerhande administratie en controles.

Of met andere woorden, ik zou nadenken over echte vooruitgang voor iedereen ipv aan de portefeuille van enkelen!